Phan Châu Trinh (Phan Chu Trinh; 1872 – 1926), hiệu là Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã, tự là Tử Cán, người làng Tây Lộc, Huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. Ông là nhà thơ, nhà văn, và là nhà hoạt động chính trị thời cận đại trong lịch sử Việt Nam.

Nguyễn Văn Siêu (1799 – 1872), ban đầu tên là Định, sau đổi là Siêu, Còn gọi là Án Sát Siêu, tự: Tốn Ban, hiệu: Phương Đình; quê ở làng Kim Lũ, huyện Thanh Trì (nay thuộc phường Đại Kim quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội) là nhà thơ, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam ở thế kỷ 19.

Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888), tục gọi là Đồ Chiểu (khi dạy học), tự Mạch Trạch, hiệu Trọng Phủ, Hối Trai (sau khi bị mù); là một trong những nhà thơ lớn của Việt Nam trong nửa cuối thế kỷ 19.

Cao Bá Quát tự là Chu Thần, hiệu Cúc Đường, biệt hiệu Mẫn Thiên, là người làng Phú Thị, huyện Gia Lâm, tỉnh Bắc Ninh, nay thuộc xã Phú Thị, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Ông đã sống một cuộc đời đầy thăng trầm và biến động, nhưng vẫn luôn giữ một khí phách hiên ngang, ngạo nghễ.

Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585), tên huý là Văn Đạt, tự là Hanh Phủ, hiệu là Bạch Vân am cư sĩ, được các môn sinh tôn là Tuyết Giang phu tử, là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất của lịch sử cũng như văn hóa Việt Nam trong thế kỷ 16.

Sau khi thống nhất đất nước, vua Gia Long đã chọn Huế làm Kinh đô cho cả nước và đó cũng là nguyên nhân khai sinh trường Quốc Tử Giám thứ hai của đất nước vào tháng 8 năm 1803.

Giáo dục khoa cử thời Nguyễn là hệ thống đào tạo nhân tài, quan lại, chủ yếu phục vụ cho công cuộc củng cố bộ máy triều đình nhà Nguyễn từ năm 1802 đến năm 1919 khi khoa cử chấm dứt.

Nguyễn Thiếp (1723 – 1804), quê làng Nguyệt Ao, huyện La Sơn (nay là huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh), là danh sĩ nổi tiếng tài cao đức trọng cuối đời Hậu Lê và thời Tây Sơn trong lịch sử Việt Nam.

Giáo dục khoa cử thời Tây Sơn phản ánh hệ thống trường học và chế độ khoa cử Đại Việt từ năm 1778 đến 1802 trong vùng đất do nhà Tây Sơn quản lý. Trong thời Tây Sơn, những chính sách về văn hóa, giáo dục có ý nghĩa tiến bộ rất lớn, đánh dấu một bước phát triển mới của văn hóa dân tộc. Trong đó, dấu ấn lớn nhất mà nhà Tây Sơn đạt được phải kể đến, đó là việc trọng dụng chữ Nôm  và mở rộng hệ thống trường học.

Trong lịch sử nước nhà, Bảng nhãn Lương Đắc Bằng không chỉ nổi tiếng là một vị quan thanh liêm, chính trực, một người thầy mẫu mực của nhiều quan lại, trí thức đương thời mà còn được biết đến với tư cách là tác giả của Trị bình thập tứ sách – 14 sách lược trị nước mà theo nhận định của nhiều nhà nghiên cứu, nếu được thực thi trên diện rộng, rất có thể nhà Lê Sơ sẽ không đi vào giai đoạn suy vong.

Trong nền khoa cử Nho học Việt Nam xưa, thí sinh phải trải qua 3 kỳ thi là thi Hương, thi Hội, thi Đình. Thi Đình (Đình thí) hay thi Điện (Điện thí) được tổ chức tại sân rồng điện Kính Thiên …

Trước nhu cầu cấp thiết nhằm xây dựng và củng cố chính quyền mà tầng lớp quan lại nho sĩ đóng vai trò then chốt, vương triều Mạc đã quan tâm và coi trọng giáo dục khoa cử.

Lương Thế Vinh (1441-1497), tên tự là Cảnh Nghị, hiệu là Thuỵ Hiên, người làng Cao Hương, huyện Thiên Bản, trấn Sơn Nam (nay là thôn Cao Phương, xã Liên Bảo, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định).

Chiến thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938 đã đánh dấu bước phát triển đỉnh cao của nghệ thuật quân sự Việt Nam. Một chiến thắng lừng lẫy đã chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc, đồng thời mở ra một thời kỳ độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc.

Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, Dương Đình Nghệ còn có tên khác là Dương Diên Nghệ. Ông là người khởi binh đánh đuổi quân Nam Hán, giải phóng thành Đại La (Thăng Long – Hà Nội), giành quyền tự chủ cho đất nước  trong 6 năm.

Năm 907, Khúc Thừa dụ qua đời, con trai cả của ông là Khúc Hạo đứng lên nối nghiệp cha. Ngay khi trở thành Tiết độ sứ, Khúc Hạo đã cho thi hành nhiều cải cách quan trọng để cải thiện đời sống nhân dân và chăm lo xây dựng nền độc lập dân tộc.

Năm Ất Sửu 905, chớp thời cơ chính quyền trung ương nhà Đường rệu rã, chính quyền đô hộ như rắn mất đầu, Hào trưởng Hồng Châu là Khúc Thừa Dụ được dân chúng ủng hộ đã tiến quân ra chiếm đóng phủ thành Đại La (Hà Nội), tự xưng là Tiết độ sứ, bắt […]

Kế tục sự nghiệp của các triều đại Lý – Trần – Hồ, triều Lê sơ tiếp tục xây dựng, mở mang nền giáo dục và khoa cử, góp phần đưa đất nước phát triển đến đỉnh cao của chế độ phong kiến tập quyền.

Bố Cái Đại Vương (Phùng Hưng) không chỉ nổi danh bởi truyền thuyết giết hổ bảo vệ dân làng mà còn gắn liền với những điển tích về sự linh thiêng của người đã đứng lên chống lại ách đô hộ nhà Đường.

Hệ thống giáo dục – khoa cử Việt Nam dưới triều Lê sơ có vai trò vô cùng to lớn trong việc đào tạo nhân tài, củng cố và phát triển bộ máy nhà nước phong kiến trung ương tập quyền. Việc khuyến khích tinh thần hiếu học…